Farg`ona davlat universiteti

1. Bosh sahifa

Farg‘ona Davlat Universiteti Xatarlarni Boshqarish Rejasi

1. Kirish

Ushbu Xatarlarni Boshqarish Rejasi Farg‘ona Davlat Universiteti (FarDU) faoliyatiga, obro‘siga, akademik halolligiga, moliyaviy barqarorligiga va strategik maqsadlariga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan xatarlarni aniqlash, baholash, boshqarish va monitoring qilish uchun kompleks mexanizmni belgilaydi. Reja oliy ta’limdagi xalqaro ilg‘or tajribalar asosida ishlab chiqilgan bo‘lib, universitetning shaffoflik, hisobdorlik va barqarorlik tamoyillariga sodiqligini ifodalaydi.

2. Maqsadlar

• Ta’lim, ilmiy tadqiqot va ma’muriy faoliyatning uzluksizligini ta’minlash.
• Talabalar, xodimlar, tashrif buyuruvchilar va mulk xavfsizligini ta’minlash.
• Universitetning obro‘-e’tiborini va halolligini himoya qilish.
• Milliy qonunlar, xalqaro standartlar va etik tamoyillarga rioya etilishini kafolatlash.
• Universitetning barcha darajalarida xatarlarni oldindan ko‘ra bilish va boshqarish madaniyatini rivojlantirish.

3. Qamrov

Ushbu siyosat quyidagilarga tatbiq etiladi:

• Akademik dasturlar va ilmiy tadqiqot faoliyati
• Talabalarga xizmatlar va ularning farovonligi
• Moliyaviy boshqaruv va investitsiyalar
• Boshqaruv va muvofiqlik (compliance)
• Universitet infratuzilmasi va obyektlari
• Xalqaro hamkorlik va sherikliklar
• Axborot texnologiyalari va kiberxavfsizlik

4. Boshqaruv va Mas’uliyat

• Rektor: universitet bo‘ylab xatarlarni boshqarish uchun umumiy javobgarlikka ega.
• Xatarlarni boshqarish qo‘mitasi (XBQ): Universitet Kengashiga hisobot beradi; yuqori lavozimli rahbarlar, huquq va muvofiqlik bo‘yicha mutaxassislar, moliya bo‘yicha ekspertlar hamda akademik vakillardan tarkib topadi.
• Fakultet dekanlari va bo‘lim rahbarlari: o‘z bo‘linmalarida xatarlarni aniqlash va yumshatish uchun mas’uldirlar.
• Xodimlar va talabalar: xatarlar siyosatiga rioya qilishlari va potentsial xatarlar haqida xabar berishlari kutiladi.

5. Xatar toifalari

1. Strategik xatarlar – uzoq muddatli maqsadlarga ta’sir qiluvchi xatarlar (masalan, geosiyosiy beqarorlik, siyosatdagi o‘zgarishlar).
2. Operatsion xatarlar – kundalik faoliyatga ta’sir qiluvchi xatarlar (masalan, ma’muriy nosozliklar, kadrlar yetishmasligi).
3. Akademik xatarlar – ta’lim sifati, ilmiy halollik, akkreditatsiya muammolari.
4. Moliyaviy xatarlar – mablag‘ yetishmovchiligi, noto‘g‘ri boshqaruv, valyuta tebranishlari.
5. Huquqiy va muvofiqlik xatarlar – qoidalarning buzilishi, shaxsiy ma’lumotlar himoyasi buzilishi.
6. Obro‘ga oid xatarlar – salbiy axborot, reytingdagi pasayish, etik buzilishlar.
7. Sog‘liq, xavfsizlik va ekologik xatarlar – pandemiyalar, tabiiy ofatlar, ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalar.
8. Texnologik xatarlar – IT tizimlarining ishdan chiqishi, kiberxavfsizlik tahdidlari, ma’lumotlar oqishi.

6. Xatarlarni boshqarish jarayoni

1. Aniqlash – ichki va tashqi xatarlarni tizimli ravishda aniqlash.
2. Baholash – xatarlarni ehtimollik va ta’sir darajasiga ko‘ra (past, o‘rta, yuqori, kritik) baholash.
3. Yumshatish – ehtimollikni yoki ta’sirni kamaytirishga qaratilgan harakat rejalarini ishlab chiqish.
4. Monitoring – xatarlarni uzluksiz kuzatib borish va XBQga hisobot berish.
5. Qayta ko‘rib chiqish – yillik qayta ko‘rib chiqish, yangi tahdidlarga qarab yangilash.

7. Xatarlar reyestri

Universitet Xatarlar Reyestri yuritiladi, unda quyidagilar qayd etiladi:

• Aniqlangan xatarlar
• Mas’ul shaxslar
• Xatar ehtimolligi va ta’sir bahosi
• Yumshatish choralarini belgilash
• Amalga oshirish holati

8. Axborot va Trening

• Xodimlar va talabalar uchun muntazam ravishda xatarlar bo‘yicha treninglar va seminarlar tashkil etiladi.
• Xatarlarni boshqarish bo‘yicha yillik hisobot universitet veb-saytida e’lon qilinadi.
• Favqulodda vaziyatlarda aloqani ta’minlash protokollari ishlab chiqiladi.

9. Monitoring va Qayta ko‘rib chiqish

• XBQ har chorakda muntazam qayta ko‘rib chiqish o‘tkazadi.
• Universitet Kengashi yillik hisobotlarni tasdiqlaydi.
• Har ikki yilda mustaqil ichki audit o‘tkaziladi.
• Yevropa universitetlari standartlari bilan taqqoslash orqali uzluksiz takomillashtirish amalga oshiriladi.

10. Favqulodda Vaziyatlarga Javob Berish Tizimi

Krizis holatlarida universitet Favqulodda Javob Qo‘mitasini (FJQ) faollashtiradi, uning vazifalari:

• Talabalar va xodimlar xavfsizligini ta’minlash
• Muhim xizmatlarning uzluksizligini kafolatlash
• Tashqi tomonlar bilan shaffof axborot almashish
• Post-krizis tahlili va takomillashtirishni amalga oshirish

Xatarlar Matritsasi (FarDU)